استان کرمانشاه ، منطقه اورامانات و مسئله فرهنگ

امروزه جوامع مختلف دنیا با فرهنگی که از آن جوامع ساطع میشود، شناخته میشوند. بدون شک فرهنگ و فولکلور ملت هاست که جوامع رنگارنگ را بوجود آورد است.

اختلاف در فرهنگ و سلایق و علایق انسانها،جوامع مختلفی را پدید آورده است.فرهنگ که زبان،ادبیات،آداب ورسوم،صنایع دستی،لباس، غذاها ،چاشنی ها و همه اینها را شامل می شود ، در هر بوم و محال و منطقه ای منحصر به فرد بوده که این به نوبه ی خود تنوع و زیبایی های جهان را بیشترو صد البته جذابتر نموده است.

ایران و کرمانشاه نیز دارای تنوع فرهنگ ،زبان وادبیات و...است که جدای ازطبیعت زیبا و باشکوه، فرهنگ وتنوع فرهنگی نیزجذابیت بیشتری به آنها داده است.اورامانات نیز که در استان کرمانشاه و در مرز با کردستان عراق واقع شده است، دارای پتانسیل های طبیعی زیاد و فرهنگی پرمایه وارزشمنداست.اما مسئله فرهنگ در کرمانشاه و اورامانات چرا همیشه مطرح بوده وچرا برای ما نیز مسئله شده است؟

استان کرمانشاه به نسبت استان کردستان که همسایه ی اوست،بدون تعارف واغراق رشد کمتری در حوزه فرهنگ داشته است ویکی ازعلل وعوامل این رشدکمتر،بی توجهی مسئولان وبی تفاوتی مردم باهم بوده است.اصرار بعضی از نیروهای دولتی برمسئله امنیتی کردن منطقه واستان و نیز ناهمگون جلوه دادن تفاوت های قبیله ای و قومی و زبانی در استان ومنطقه و نیز عدم حمایت از فرهنگ، فولکلور و زبان و ادبیات بومی و محلی ،نبود ظرفیت های لازم در بین اقشار مختلف مردم با عقاید و سلایق مختلف برای جلب و جذب اعتبارات فرهنگی مختلف، مذهبی جلوه دادن فضای استان و فعالیت های فرهنگی آن و تاکید بر فعالیت های مذهبی چه از جانب مسولین و چه از جانب طرفداران مذاهب مختلف در استان و منطقه و عدم انعطاف لازم برای حضور حداکثری گروه های موسیقی و هنری ، همه و همه دست در دست هم داده اند تا استان کرمانشاه و منطقه اورامانات رشد کمتری را در حوزه فرهنگ و مسائل فرهنگی شاهد باشند.

البته حضور حداقلی هنرمندان ،نویسندگان ،شاعران و اهالی هنر و فرهنگ در جشنواره ها و همایش ها و مسابقات درون استانی و کشوری و بین المللی قابل انکار نیست و موفقیت آنها چشم نواز و قابل تقدیر است.اما این موفقیت ها و تلاش ها فردی و شخصی بوده و حرکت ها هیچ وقت گروهی و تیمی و با برنامه ریزی نبوده است.و به یقین ادارات و نهادهای فرهنگی استان و منطقه وامدار این موفقیت ها نبوده و نیستند و تلاش ها به تاکید، انفرادی بوده است.

و اما انجمن ها و NGOها و تشکل های مردمی و مدنی و فرهنگی در استان کرمانشاه و منطقه اورامانات همیشه یا در آغاز و در نطفه خفه شده اند و به دنیا نیامده اند و یا اینکه اجازه فعالیت نگرفته و یا در بروکراسی های اداری و کاغذبازی های ارگان ها و ادارات به حاشیه رانده شده شده اند و یا اینکه با چماق و زور عرف و سنت و خواسته های اقلیتی از جامعه بسته ی استان و منطقه تعطیل شده و یا با خواسته نهاد های دولتی به برنامه های حداقلی و رسمی و کلیشه ای فعالیت هایشان را تنزل داده اند و آنها را گرفتار روزمرگی و خمودگی و کسالت نموده اند اما در همین استان همجوارمان کردستان وضع به گونه ای دیگر است.انجمن ها و تشکل های مردم نهاد و فرهنگی و ادبی و هنری و زنان و کوهنوردی و حافظان محیط زیست و ... دارند کتاب تاریخ فعالیت های خود را می نویسند و آموزش می دهند و کارهای تبلیغی می کنند و جامعه را برای شهری مدرن تر و آبادتر و توسعه یافته تر و شهروندانی آگاه تر و با مسولیت تر حداقل از نظر فرهنگی پیش می برند.

اگر فرهنگ و فعالیت های فرهنگی در هر شهر و منطقه و استانی جایگاه والایی داشت ، آن منطقه و استان مردمانی صبورو با ظرفیت ، فعال با وجدان کاری بالا و دغدغه مند و مسولیت پذیر تربیت می کند و به جامعه اش تحویل میدهد. نمونه ی شهرهای فرهنگی در ایران کم نیستند. مانند : شیراز،اصفهان،مشهد،کاشان،سنندج ومهاباد که نگاه ها رابه خود معطوف کرده ونظرها را جذب نموده اند و به یقین امید به زندگی در انها بیشتر و بالاتربوده و مهاجران و مهمانان بیشتری را نیزبه خود جذب می کنند و نامی واعتباری برای خود در ایران و جهان کسب می نمایند.اما دراستان کرمانشاه و منطقه اورامانات وضع بدین گونه نیست.

راستی چرا از خود نمی پرسیم؟

چرادرکرمانشاه نمیتوانیم کنسرتی برای موسیقی سنتی یا کردی برگزار کنیم؟

چرادر کرمانشاه و پاوه ودیگرشهرهای اورامانات ما با انجمن های فرهنگی - ادبی آزاد، مستقل وموفق روبه رونیستیم؟

چرادرکرمانشاه ومنطقه اورامانات برنامه های فرهنگی وکردی درحد و اندازه دیگر شهرهای کردنشین برگزارنمیشوند و درکلیشه ها گرفتارند؟

چرا دراستان کردستان جشنواره های بین المللی تئاترمریوان، جشنواره کشوری داستان کوتاه بانه، جشنواره منطقه ای تئاتر کردی سقز، جشنواره های متعدد شعر کردی،جایزه کتاب سال کردستان،نمایشگاه کتاب کردستان عراق وچندین نشریه و مجله وزین کردی و فارسی چاپ ومنتشر می گردند اما درکرمانشاه و منطقه ی اورامانات خبری ازاین فعالیت ها نیست؟

چرادر کرمانشاه و منطقه ی اورامانات همه فعالیت های فرهنگی را در نهادهای دولتی تعریف میکنیم؟

چرا انجمن ادبی- فرهنگی شهرستان پاوه (فرهنگی ترین شهرستان کرمانشاه به زعم همه ی مردم ایران) بعداز25سال هنوزمجوزفعالیت نگرفته است؟

فکر می کنید عامل و عوامل بسیاری ازمشکلات اجتماعی و فرهنگی استان ومنطقه ( ازخودسوزی زنان و دختران گرفته تا خودکشی جوانان و جنگ و دعواهای خیابانی وطایفه ای ونیزمشکلات روحی و روانی،اعتیاد، فحشا و بی بندوباری های اجتماعی ) چیست؟

آیا مشکلات را در حذف انجمن ها وتشکل های مردمی ومدنی و فعالیت های فرهنگی ،ادبی وهنری نمی بینید؟

آیا این مشکلات اجتماعی متعدد که گریبان گیر جامعه ما شده است را در حذف نیروهای بومی متخصص و با تجربه فرهنگی نمی بینید؟

آیا با تک بعدی کردن جامعه ( مثلا مذهبی کردن آن) مشکلات با ابعاد متفاوت ، حل می شوند؟

آیا با حذف فعالیت های فرهنگی که باعث شور و شعف و شادی جوامع می شود،می توان به توسعه ی حداکثری و سعادت اخروی اندیشید؟

به نظر شما انرژی ها و پتانسیل جوانان کرمانشاهی و اوراماناتی اگر در مسیر فعالیت های گروهی و سازمان های مردم نهاد، ساماندهی و سازماندهی نگردند،در جهت منحرف کردن آنها و استان و منطقه گام برنداشته ایم؟چگونه است همه سکوت پیشه کرده ایم و در همه جا می نالیم و اه و واویلا سر می دهیم که جامعه و جوانانمان از دست رفتند اما تلاش های افراد فعال و وطن دوست آبادگر را در نطفه خفه کرده ایم؟

جوانان را با فرهنگ کارمندی و پشت میزنشستن بارآورده ایم و با جذب حداقلی آنها درادارات و ارگان ها و عدم آموزش آنها در جهت کارآفرینی و فعالیت های گروهی وفردی و ... به کدام سو رهنمون می کنیم؟

استان کرمانشاه و منطقه اورامانات با تنوع عشیره ها و قبیله ها و طایفه ها نیازمند کار فرهنگی بیشتر است تا اصطکاک هایش کمتر شده و روند روبه رشدش تکانی به خود بدهد.

با تک قطبی کردن جامعه و ترویج زبان فارسی با ته لهجه ای غریب و دور از زبان معیار و بی تفاوتی نسبت به زبان مردم منطقه و استان که کردی است ، حاصلی جز تربیت نسل و افرادی یک سونگر و متعصب و خالی از اندیشه ندارد.رسانه های استان کرمانشاه متعلق به همه ی مردم استان است نه عده ای قلیل که با هدف تخریب فرهنگ ،زبان و ادبیات بومی استان و منطقه فضا را با تشویش های ذهنی خود اشغال نموده اند.

ادارات فرهنگ و ارشاد و صداو سیمای محلی زاگرس و مطبوعات خارج از گرایشات فکری خود گامی در جهت توسعه فرهنگی استان و منطقه بردارند تا جامعه ای عاری از مشکلات عدیده ی فرهنگی داشته باشیم و نشاط و شادی را به مردم خوب خود ارزانی داریم.فضا را برای حضور حداکثری هنرمندان و شاعران و نویسندگان و ناشران و تلاشگران عرصه فرهنگ در همه حوزه ها از جمله چاپ و نشر و توزیع کتاب و اقلام فرهنگی آماده کنیم تا نه تنها استانی فرهنگی با سطح دانش و معرفت و حکمت بالا داشته باشیم بلکه میزبانانی خوب برای مردم و هنرمندان دیگر نقاط دور و نزدیک ایران عزیز باشیم.

یادداشتم را با نقل قولی از یونسی وزیر اطلاعات دولت اصلاحات به پایان می برم :

( رفتار قهرآمیز با هنرمندان و اهالی قلم مشکلی را حل نمی کند و بر مشکلات می افزاید و مشکلات امنیتی تشدید می شود.در اینجا باید بگویم غیرکارشناسی ترین حرکت امنیتی این است که با جامعه هنر و قلم و فرهنگ مانند هنرمندان و خبرنگاران کج رفتاری شود،چرا که این جماعت ممکن است سکوت اختیار کنند اما در باطن کار را بدتر خواهد کرد.

اگر شاعر است ،در پستو اشعارش را می سراید.اگر نویسنده است ،کتاب خود را مخفیانه می نویسد.اگر کارگردان و فیلم ساز است،اگر بازیگر است . به هرحال هر کدام راه خود را می روند و این مشکل را بیشتر می کند.من معتقدم نباید با شیوه های قهرآمیز با آنها برخورد کرد بلکه باید باید با شیوه های هنرمندانه با آنها آشتی کرد و با کمک آنها اگر مشکل امنیتی هست ،برطرف کرد.

هنرمندان باتوجه به روح لطیفی که دارند،زودرنج و حساس هستند با این قشر باید به گونه ای رفتار کرد که آنها را جذب کرد،نه طرد.نباید رفتاری کرد که این گروه از هنرمندان به سمت خروج از کشور سوق داده شوند.)1

محمدآشنا عباس منش

30/11/1390 - کرمانشاه

منبع:

1- روزنامه شرق ، 26/11/1390 ، شماره 541 دوره جدید،ص4 .